داستان اصلی گنج روستای فاروق

به نقل از همشهری آنلاین :
داستان گنج خیالی فاروق چیست؟
اواخر هفته گذشته دو ویدئوی کوتاه از آنچه گفته می‌شود گنج فاروق در استان فارس و در نزدیکی تخت جمشید است در فضای مجازی دست به‌دست شد.

در يكي از اين ويدئوها تمامي اشياي تاريخي نمايش داده شده متعلق به تمدن مصر باستان و مشتمل بر تابوت يك موميايي، رب‌النوع‌هاي مصر باستان، مجسمه‌هايي از اعضاي خانواده موميايي و ظروف و اشياي زرين و ارزشمند نمايش داده مي‌شد و اصرار زيادي بود كه اين اشيا را متعلق به شهر تخيلي فاروق در استان فارس معرفي كنند. درحالي‌كه مشخص است كه تمامي اين اشيا متعلق به تمدن مصر باستان است. يكي، دو روز بعد البته خبرهايي نيز دست به‌دست شد كه اين اشيا را متعلق به محوطه‌اي در كشور تركيه معرفي كردند. مصيب اميري، رئيس اداره ميراث فرهنگي استان فارس نيز بلافاصله اقدام به تكذيب اين خبر كرد. اما يك روز پس از اين تكذيبيه تصوير ديگري در فضاي مجازي منتشر شد كه در آن در تاريكي مطلق و با نور چراغ قوه اقدام به تصويربرداري با گوشي موبايل از يك كتيبه زرين به خط ميخي، مجسمه زرين‌گوزن، سرديس هخامنشي كه ريش‌هاي آن با سنگ‌هاي نيمه قيمتي تزيين شده بود و ظروف زرين شده بود.

تصويربردار حتي در اقدامي جالب يك اسكناس 2هزار توماني و يك اسكناس 500توماني را نيز در كنار تصويرهاي خود نشان داد تا بزعم خود در تصويري كه براي شبكه‌هاي اجتماعي ارسال مي‌كند مشخص كند اين اشيا متعلق به ايران هستند يا آنكه بخواهد بگويد اشيا مربوط به 2500سال پيش هستند. اين فيلم نزديك به 7دقيقه‌اي اما بدون صوت و تنها با دو سرفه تصويربردار به پايان مي‌رسد. اما شايعاتي را كه درباره اين فيلم منتشر شد، بخوانيد تا به پايان گزارش برسيم.

«از شهر فاروق چيزي شنيده‌ايد؟ يكي از اعضاي يگان حفاظت ميراث‌فرهنگي اين فيلم را از داخل محل گرفته و بيرون فرستاده است. يك اسكناس 2هزار توماني و يك پانصد توماني هم گذاشته و از آن فيلم گرفته كه نگويند اينجا ايران نيست. مردم ريختند آنجا و اصلا حكومت نظامي شده است. اين فيلم را هم فرستاده‌اند بيرون تا نكند اينها اين اشيا را با خودشان ببرند. خدايي موضوع ملي است كاري كنيد كه نتوانند اين اشيا را از ايران خارج كنند و...»

اين ويدئو به خبرنگار همشهري نيز ارسال شد اما تلاش‌ها براي گفت‌وگو با فردي كه اين ويدئو را منتشر كرده بود، ممكن نشد. با اين حال تصاوير ارسال شده براي تأييد صحت و سقم داستان‌هاي مرتبط با شهر فاروق براي 2باستان‌شناس ارسال شد تا درصورت تأييد آنها گزارش شهر فاروق منتشر شود.

دكتر مهرداد ملك‌زاده، باستان‌شناس دوره‌هاي تاريخي ايران كه علاقه اصلي‌اش پژوهش و باستان‌شناسي در دوره‌هاي هزاره اول پيش از ميلاد است و اكنون در پژوهشگاه ميراث و گردشگري كشور نيز مشغول به‌كار است با مشاهده اين ويدئو پاسخ‌هاي جالبي براي داستان فاروق دارد. او در رابطه با فيلم تخيلي منتشر شده از فاروق در مظان اين اتهام قرار گرفت كه هيأتي به سرپرستي وي در حال مطالعه بر گنج خيالي فاروق است.

دكتر ملك‌زاده به همشهري مي‌گويد: غيراز خبري كه آمده و تكذيب هم شده است در 2‌ماه اخير 2بار به استان فارس براي سركشي به‌كار هيأت‌هاي باستان‌شناسي ايراني و فرانسوي و ايراني و ايتاليايي به تخت جمشيد سفر كردم كه متأسفانه در ماجراي فاروق شايعاتي مطرح شده كه بنده در گنجينه خيالي فروق در حال كاوش هستم كه دروغ است.

او درخصوص ساختگي بودن فيلم 7دقيقه‌اي منتشر شده از گنجينه خيالي فاروق گفت: اين تصوير فضاسازي شده دالان تنگ و تاريكي را مثل يك راهروي زيرزميني نمايش مي‌دهد كه نور كوچكي نيز بر اشيا تابانده مي‌شود. آنچه بيننده در اين تصاوير مي‌بيند يك تونل است كه اشيايي داخل آن قرار دارد و بيشتر تداعي‌كننده فيلم‌هاي افسانه‌اي جست‌وجوگران گنج بوده و تحت‌تأثير فيلم‌هاي هاليوود است؛ حتي دالان‌هاي تنگ و تاريك معماري مصري سرچشمه اين فيلم و انديشه سازنده آن است. درحالي‌كه در تمامي فلات ايران چنين فضايي خالي مملو از اشياي تاريخي زير زمين وجود ندارد.

به گفته دكتر مهرداد ملك زاده، به‌نظر مي‌رسد اشيا در يك اتاق چيده شده و ديوارهاي اتاق نيز با پارچه سياه يا رنگ سياه پوشانده شده است تا فضاي دهليز را تداعي كند. ولي سازنده اين فيلم غافل از اين موضوع است كه اشيا و ظروف فرهنگي دوره هخامنشي آنچنان كه در شوش و پاسارگاد و تخت جمشيد يافت شده مدفون در خاك هستند و به مرور ايام دچار آسيب و فرسايش شده‌اند و باستان‌شناس با ايجاد كارگاه‌هاي مربع شكل آنها را از زير خاك بيرون مي‌كشد. نه آنكه مانند اين تصوير اشيا در فضايي باز چيده شده باشند. اين باستان‌شناس دوره‌هاي تاريخي حتي درخصوص اشياي به نمايش درآمده در اين تصوير كه به رنگ طلا هستند، توضيح مي‌دهد: در ساخت اين اشيا تقليدهاي بسيار خام و ضعيف و كپي‌هاي نازل صورت گرفته است. افرادي كه چنين اشيايي توليد مي‌كنند البته با مشاهده هنر هخامنشي در موزه‌ها يا ديدن تصاوير اشياي مربوط به آن دوره اقدام به تقليد براي ساختن نمونه‌هاي مشابه مي‌كنند؛ درحالي‌كه متخصصان دوره هخامنشي، قاعده ساخته شدن چشم درصورت يك گاو را مي‌دانند و با علائم نمادين آن به خوبي آشنا هستند. اما افراد ناآشنا با اين ظرايف اشيايي مهمل مي‌سازند. لوحه‌هاي به نمايش درآمده در اين تصوير نيز بسيار خام، ناشيانه و به‌صورت مبتدي ساخته شده و سازندگان آن تلاش كرده‌اند خط هخامنشي را در اين لوحه‌ها تكرار كنند؛ درحالي‌كه نمي‌دانند اصلا در كارگاه‌هاي هخامنشي لوحه‌ها اين گونه توليد نمي‌شدند. مجسمه‌اي از سرباز هخامنشي نيز در اين تصوير وجود دارد كه نمونه‌هاي مولاژ آنها را در خيابان ويلا يا منوچهري مي‌توان خريداري كرد. جالب آنكه اين فرد حتي نمي‌داند در تمام هنر هخامنشي حتي يك مجسمه هم وجود ندارد و تنها مجسمه اين دوره مربوط به مجسمه داريوش است كه آن هم در مصر تراشيده شد و او با خود به ايران آورده است.

آنطور كه ملك‌زاده مي‌گويد: مجسمه‌هاي موجود در اين تصوير را از خيابان ويلا يا منوچهري خريده‌اند و با اسپري زردرنگ آنها را رنگ كرده و آن‌را آغشته به آب كرده‌اند كه تداعي‌كننده طلايي بودن اثر باشد. بنابراين آنچه در مورد اين تصوير مي‌توان گفت اين است كه با انباري تاريك يك فرد روبه‌رو هستيم كه اشيا را در آن چيده است و نمي‌داند كه هيچ تالاري به اين شكل از دوره هخامنشي وجود نداشته و حتي نوع چينش اشيا نيز ناشيانه است.

اين باستان‌شناس در پاسخ به اين سؤال همشهري كه چه اتفاق افتاده است كه برخي در جامعه ايران دست به چنين اقداماتي مي‌زنند؟ گفت: متأسفانه در فرهنگ و ادبيات ايران مضمون‌هايي همچون گنج‌جويي و گنج بادآورده وجود دارد و با توجه به ناملايمات اقتصادي سال‌هاي اخير نيز افرادي در كشور اقدام به بازتوليد آثار فرهنگي مي‌كنند و با پخش شايعه يافتن گنج در شبكه‌هاي اجتماعي و دست به‌دست شدن تصاوير ساختگي در حلقه ميليوني مخاطبان شبكه‌هاي اجتماعي اين توهم ايجاد مي‌شود كه چون اين فيلم‌ها در تيراژ وسيع پخش شده و همه آن‌ را ديده‌اند، پس واقعي است.

به گفته دكتر مهرداد ملك‌زاده، سودجويان با تقلب و جعل و نمونه‌سازي از آثار هنري و تاريخي ايران در سال‌هاي اخير شديدترين ضربه‌ها را به پيكر فرهنگ ايراني وارد كرده‌اند.